Стол устаўлены багата:
Я чакаю ў госці свата.
Невядомы аўтар
Сястра выйшла замуж за гараджаніна ў трэцім калене. Так адбылася на сямейным узроўні змычка вёскі з горадам.
Да нас новая радня прыязджала, каб адпачыць на прыродзе. Паплаваць у Нёмане, пазагараць. Што-небудзь дапамагчы ў вясковых работах яны не маглі, бо не ўмелі. Сват Нікіціч (так мы да яго звярталіся) быў інтэлігентным чалавекам, насіў акуляры, ведаў сабе цану і на нас, людзей з вёскі, глядзеў, здавалася, звысака, з пэўнай доляй іроніі.
Накульгваў на адну нагу: быў паранены ў вайну. Як ветэран і інвалід Вялікай Айчыннай вайны Іван Мікітавіч набыў аўтамабіль “Масквіч-412”. А як галоўны бухгалтар цяплічнага камбіната меў стасункі з патрэбнымі людзьмі. Таму здаць на правы – клопату не меў. Старэйшаму сыну, майму швагру, які таксама меў правы, свайго “Масквіча” ніколі не давяраў. Ездзіў акуратна. За рулём ад напружання вельмі стамляўся. Як вучыўся Іван Нікіціч ваджэнню, так і ездзіў: часта парушаў Правілы. Не заўважаў своечасова дарожныя знакі, а то і проста не ведаў іх. Найбольш складаным для яго было выехаць з загружаных аўтатранспартам вуліц Мінска. За горадам, на шырокай магістралі адчуваў сябе больш упэўнена.
…Аднойчы прыйшлося адхіліцца яму ад звыклага маршруту. Ехаў па малазнаёмых вуліцах. Не згледзеў нейкі знак і пачуў свісток Інспектара ДАІ. Інспектар сказаў кіроўцу аб парушэнні і хацеў аформіць тое дакументальна, але пашкадаваў Івана Нікіціча. Бачыць: пажылы чалавек, ветэран, інвалід, нявопытны. Адным словам – “чайнік”. Сказаў, каб болей не парушаў і адпусціў. Паехаў Нікіціч далей задаволены, без дзіркі ў талоне парушэнняў. Так, ужо ў гадах, не зраўняешся з маладымі ў навыках ваджэння, рэакцыя не тая, дзякуй “даішніку” за дабрыню і спагаду.
Маскіч-412 імчаў па вуліцах Мінска. Імчаў – крыху перабольшана. Сястра расказвала (ехала ў машыне ў якасці пасажыра): злева і справа праносіліся машыны і сігналілі, сігналы не змаўкалі ззаду. З прычыны нявопытнасці сват не ўпісваўся ў зададзеную хуткасць аўтапатоку. З аўто, якія абыходзілі яго, чуліся малапрыемныя выразы.
Нікіціч убачыў знаёмую дрогу. Упэўненасці прыбавілася: дзяжурыць знаёмы аўтаінспектар (той, што ўжо спыняў, але не пакараў). Задаволены, рулюе… зноў пад забаронны знак. Свісток. Іван Нікіціч высунуў галаву з машыны і прыветна інспектару:
– Это опять я!
Паставому спачатку не дайшло. Пасля ўспомніў пенсіянера. Злосць і абурэнне закіпелі ў яго адначасова. “Ну і што, што ты! Нахабнік! Сябрука знайшоў!” – прабеглі думкі. Ды што ты будзеш рабіць з такой святой нявіннасцю! Махнуў рукой, а жазлом паказаў: правальвай адсюль хутчэй!
Нікіціч прывёз потым інспертару паўмяшка цяплічных агуркоў. У знак падзякі. І на завяршэнне гісторыі раскажу пра яшчэ адзін выпадак.
Мінчане гадавалі ў нас сабе парсюка. Прывозілі з горада шмат аб’едкаў, выпісвалі на працы танны камбікорм. Падрос парсючок не вельмі каб, яшчэ б расці ды расці, але дужа захацелася гараджанам свежыны. Утраіх, Нікіціч і два сыны, прыехалі чыніць свіназабойства. Бацькі тады ўжо ў мяне не было, гаспадарыла на сядзібе адна маці, яна ж і адкормлівала парсючка.
Папрасіць каго закалоць не знайшлі. А па праўдзе, і не шукалі. Самаўпэўнена вырашылі: справяцца і самі, няхітрая справа. Бачылі, як гэта робіцца. Не, дарагія, без вопыту не так тое проста. Помню, нашто ўжо дока быў у гэтай справе мой дзядзька Віця, і то адзін раз незнарок падставіўся пад заднюю парсюкову нагу – і са сваёй, пераламанай, больш за месяц хадзіў у гіпсе на мыліцах.
Выпусцілі парсючка з хлява. Той пачаў рыць двор, скубсці траву. Стаяў месяц жнівень. Пачалі лавіць. Шустрая дзюлька аказалася – не даецца. І ніхто не звярнуў увагі, што дзверы ў пограб не зачынены. А ў пограбе дзірка не закрыта. Вось і шуснуў туды парсючок. Бульба яшчэ не выкапана, у пограбе прасторна. Як даставалі парсючка, збегліся паглядзець і старыя, і малыя. Дужа напалоханую жывёліну пры дапамозе вужышча неяк выцягнулі. Змарыліся, задыхаліся мінчане. Сонца пачало хіліцца – куды там калоць! Больш за дзве гадзіны выцягвалі.
Так застаўся парсючок жыць. Аж да Каляд. Вялікі ўдаўся. Закалолі яго ўжо прафесіяналы. Нікіціч толькі шчыльна запаўняў багажнік свежыной.
