Лукашэнка падпісаў указ «Аб развіцці Аршанскага раёна», якім увёў беспрэцэдэнтныя «льготы» для вядзення бізнэсу ў рэгіёне да 2023. Указ, сярод іншага, прадугледжвае вызваленне ад выплаты ПДВ пры ўвозе абсталявання, зніжэнне стаўкі падатку да 1%, памяншэнне адлічэнняў на пенсійнае страхаванне, уводзіцца таксама беспрацэнтная адтэрміноўка ў выплаце падаткаў і мараторый на правядзенне праверак кантрольных органаў.
Плануецца, што такім чынам Аршанскі раён будзе ўзняты з «руін і попелу» і стане «лакаматывам рэгіянальнага развіцця краіны». Рэсурс "Заўтра тваёй краіны" паразмаўляў на гэты конт з экспертамі. Прыводзім іх словы, але з агаворкай — іх словы збольшага грунтуюцца на ацэнцы сітуацыі ў маштабах усёй Беларусі, а не асобнага рэгіёну.
Кандыдат эканамічных навук Леанід Злотнікаў:
Для бізнэсу важныя не столькі льготныя ўмовы, колькі яго бяспека. А яна не гарантуецца, бо няма нармальнай судовай сістэмы. Суды заўсёды становяцца на бок дзяржаўных прадпрыемстваў. Ва ўмовах, калі большасць дзяржпрадпрыемстваў стратныя і гадамі не плацяць за свае пазыкі, гэта становіцца праблемай №1. Акрамя таго, льготы распаўсюджваюцца далёка не на ўсе падаткі. Асноўныя зборы, такія як ПДВ, падатак на зямлю, нерухомасць і прыбытак застаюцца без змен.
Эксперты таксама падкрэсліваюць, што пяць гадоў вельмі кароткі тэрмін для рэалізацыі сур'ёзнага інвестыцыйнага плана.
Эканаміст Леў Марголін:
Выдаткі пераезду бізнэсу, які займаецца раздробным гандлем, тэхабслугоўваннем аўто і іншымі паслугамі вельмі нізкія. Напэўна такія фірмы аддадуць перавагу працаваць у «падатковым аазісе», што знаходзіцца за некалькі дзясяткаў кіламетраў, а не ў сябе. А гэта пагражае сур'ёзным падзеннем даходаў суседніх рэгіёнаў. Бізнэсу важныя не льготы і датацыі, а яго бяспека. Сёння яна не гарантуецца: суды заўсёды становяцца на бок дзяржавы, няма свяшчэннага права прыватнай уласнасці, адзіных правілаў гульні.
Пакуль гэтыя базавыя прынцыпы не будуць рэалізаваны, усе такія ініцыятывы асуджаныя на правал. А падатковая нагрузка павінна быць зніжаная, але ва ўсёй краіне, а не ў адным асобна ўзятым рэгіёне. У адваротным выпадку Аршанскі раён ператворыцца ў шчыліну для высмоктвання бюджэтных сродкаў і пагрозу для эканамічнага развіцця суседніх рэгіёнаў.
А вядомы эканаміст Леанід Заіка ў каментары "Салідарнасці" так зірнуў на сітуацыю:
Падобнае рабілася яшчэ ў 80-я гады Кітаі. Называлася гэтае «адмысловымі эканамічнымі зонамі». Праўда, кітайскія зоны знаходзіліся за калючым дротам. Але тое, што будзе адбывацца ў Аршанскім раёне, негатыўна ацэньваецца спецыялістамі з міжнародных арганізацый. Таму што ў такіх зонах ствараюцца парніковыя ўмовы: не плацяцца сацыяльныя падаткі, не нясецца адказнасць за развіццё аховы здароўя, адукацыі і г.д.
Калі падобныя меры перанесці на астатнія рэгіёны краіны, то ў нас не будзе бюджэту. Адукацыя разваліцца, а замест медыцыны будуць прыёмныя пункты па выдачы целаў. Тады любы прэзідэнт зможа зляцець са сваёй пасады на працягу некалькіх хвілін. Калі мы выходзім з еўразійскай інтэграцыі, то трэба было біць кулаком па стале ў Крамлі 25 і 29 снежня, калі нашы лёталі туды і марнавалі паліва.
Леанід Заіка з іроніяй пракаментаваў здагадку, што асаблівыя эканамічныя ўмовы ў Аршанскім раёне прыцягнуць замежных інвестараў:
Я бываў у кітайскім Шэньчжэне на беразе мора. Там субтропікі, цёпла, сонца, пляжы. Замежнікі панабудавалі там віл і часткова перацягнулі туды капіталы. У Аршанскім раёне я не бачыў ні мора, ні пляжаў. Хто туды папнецца?
