"Больш за паўтысячы гадоў маскоўскія кіраўнікі спрабуюць вызваляць прыгнечаных, хоць самі прыгнечаныя іх пра гэта не просяць" - так пачынаецца жартаўліва-сур'ёзны артыкул гісторыка, кандыдата гістарычных навук Кірыла Галушкі. У ёй ён распавядае пра тое, як Маскоўскае княства назвалі Руссю і пайшлі вайной на Вялікае княства Літоўскае, каб акупаваць яго пад прыгожай падставай вызвалення праваслаўных. Скрозь выдуманыя аўтарам дыялогі прасочваюцца рэальныя гістарычныя паралелі і абгульваюцца сапраўдныя падзеі. Як, напрыклад, гэты дыялог, што пачынаецца з іроніі:
Васіль III чакаў, што заходнерускі народ з захапленнем сустрэне вызваліцеляў, але так чамусьці не атрымалася. Тамтэйшы народ, той, хто менаваў сябе русінамі, увесь час рабіў выгляд, што не з'яўляецца тым жа самым, што і вызваліцелі-маскавіты. Русіны так і клікалі іх: "маскоўскія людзі". Апошнія казалі:
- Мы ж таксама рускія людзі!
А іх перапытвалі:
- Руські? А чаго з Масквы? Гэта што, таксама на Русі? А то ў нас тут княства Рускае і Літоўскае, а ў вас - Маскоўскае.
- Мы прыйшлі вас вызваляць.
- А ад каго? А то мы не ў курсе...
- Вы ж з намі адной веры!
- Як гэта? Вы ж самі ад Канстанцінопаля адмежаваліся. У вас праваслаўе некананічнае. Завялі сабе маскоўскую аўтакефалію. А ў нас усё кананічна...
- Вас акупуе літоўская армія.
- Так мы ў ёй больш за сто гадоў ваюем... Мы і ёсць гэтае войска...
- Вас эксплуатуюць каталікі. Феадалы.
- Гэта якія? Князь Астрожскі, ці хто? Так ён ўтрымлівае Кіева-Пячэрскую лаўру...
- Вамі камандуюць літоўцы і палякі.
- Гэта якія? Русін Астрожскі з Валыні? Так ён галоўны літоўскі начальнік... Гетман.
Цалкам тэкст можна прачытаць па спасылцы. Аўтар робіць выснову, што Масква не раз і не два ішла вайной на суседнія дзяржавы пад добрапрыстойнай падставай збірання нібыта рускіх зямель і вызвалення праваслаўных ад нейкага прыгнёту, але на самой справе проста імкнулася акупаваць пабольш земляў і падпарадкаваць іх самадзяржаўнай уладзе, кантраляваць і вяршыць лёсы людзей з Масквы.
