Орша, Культура

Гістарычны каляндар Лютынскага

14.01.2014 09:08

2583 прагляду, 1 каментар

Гісторык-даследчык, выкладчык Віктар Лютынскі склаў каляндар памятных дат, звязаных з гістарычнымі падзеямі і сённяшнім днём Аршаншчыны.

Пачынаецца юбілейны каляндар з памятных дат далёкага гістарычнага мінулага. У ім пазначаецца, што сёлета будзе адзначацца 455 год з дня ўвядзення аршанцамі частковага гарадскога самакіравання (малога магдэбургскага права) і 450-годдзе з дня Аршанскай бітвы (другой). Тады адбыліся баі нешматлікіх войск пад камандаваннем аршанскага старасты Ф.Кміты-Чарнабыльскага супраць рускіх войск ваяводы П.Сярэбранага-Абаленскага. 360 год таму ў Куцеінскай друкарні была выдадзена кніга “Диоптра, или Зерцало”. Гэта была апошняя кніга, выдадзеная ў манастыры. Сёлета спаўняецца 240 год з часу завяршэння будаўніцтва комплекса базыльянскага кляштара ў Оршы. Складаўся з мураванага касцёла Апекі Божай Маці і прыбудаванага да яго двухпавярховага мураванага жылога корпуса (1774). У ХІХ ст. перададзены праваслаўным. У ім было адкрыта духоўнае вучылішча. Храм канчаткова зруйнаваны ў 1960-я гады. Жылы будынак знаходзіцца ў занядбаным стане. А 175 год таму была ліквідавана уніяцкая царква на беларускіх землях. Уніяцкія цэрквы ў Оршы перададзены праваслаўным. Вялікай падзеяй для аршанцаў было адкрыццё ў горадзе 145 год назад тэлеграфнай станцыі. Гарадская публічная бібліятэка імя Пушкіна адзначыць 115-годдзе сваёй дзейнасці, а Аршанскі аэраклуб – 80-годдзе. У календары ўпамінаюцца і людзі, якія ўнеслі вялікі ўклад у гісторыю і сучаснае жыццё Оршы. Гэта Пётр Васілевіч Завадоўскі, граф, расійскі дзяржаўны дзеяч, міністр народнай асветы ва ўрадзе Аляксандра І. Вучыўся ў Аршанскім езуіцкім калегіуме. Будзе адзначацца яго 275-годдзе. 235 год назад у Оршы нарадзіўся Францішак Дзеружынскі, дзеяч каталіцкай царквы і асветы Злучаных Штатаў Амерыкі. Грамадскасць горада адзначыць 125-годдзе з дня нараджэння Данілы Мінавіча Васілеўскага, аўтара прац па гісторыі і культуры Аршаншчыны, які з 1924 года быў намеснікам старшыні Аршанскага акруговага таварыства краязнаўства і 100-годдзе з дня нараджэння Аляксандры Іванаўны Дзедзінец – урача, грамадскага дзеяча, краязнаўцы, заснавальніка і кіраўніка народнага клуба ветэранаў “Яшчэ не вечар”. У юбілейным календары ўпамінаецца шмат падзей у эканамічным і культурным жыцці горада, называюцца імёны ганаровых людзей. Па гэтаму календары сапраўды можна вывучаць гісторыю нашай малой радзімы. Гэта ўжо другі юбілейны каляндар, выпушчаны Віктарам Лютынскім, першы быў надрукаваны ў мясцовай прэсе ў мінулым годзе.