Працягваем публікаваць Храналогію гісторыі Оршы ад гісторыка Віктара Лютынского: ўступленне, 1563 г. - 1566 г. Частка 2.
1566-1587 гг. На пасадзе аршанскага старосты знаходзіўся Філон Сямёнавіч Кміта-Чарнабыльскі (1530-1587), аўтар лістоў да Каралеўскай рады Вялікага Княства Літоўскага (напісаны ў Оршы ў 1573-1574 гг.).
1567 г., 10 мая Гродзенскі сойм склаў попіс войска ВКЛ. Згодна з ім, Аршанскі павет павінен быў паставіць у войска 6 коней і 3 драбаў (пешых ваяроў).
1569 г., 1 ліпеня Падпісана Люблінская унія – аб’яднанне Польшчы і Літвы ў Рэч Паспалітую.
1569-1575 гг. Аршанскім маршалкам быў князь П. Ю. Друцкі-Саколінскі.
1570 г. Кароль польскі і вялікі князь літоўскі Стафан Баторый у адказ на зварот аршанскіх мяшчан забараніў аршанскаму старосце Філону Кміце-Чарнабыльскаму прымушаць іх даваць падводы для паслоў і ганцоў без аплаты.
1571 г. ВКЛ спасціг страшэнны голад і чумная пошасць. Меліся выпадкі канібалізму
1573 г. Прыняты акт Варшаўскай канфедэрацыі аб свабодзе веравызнання на тэрыторыі ВКЛ, тэкст якога ўвайшоў у Статут ВКЛ 1588 г.
1573 г. У Оршы – першым горадзе на ўсходзе Беларусі з’явіліся езуіты. Каталіцкі манаскі ордэн (“Таварыства Ісуса”) створаны ў 1534 г. іспанскім дваранінам І. Лаёлам. Галоўнай мэтай езуітаў стала барацьба з Рэфармацыяй, умацаванне каталіцызму і папскай улады.
1575 г. Па дарозе ў Маскву Оршу наведаў і зрабіў яе апісанне пасол Свяшчэннай Рымскай імперыі Ганс Кабенцуль фон Просег.
1575-1585 гг. Аршанскім маршалкам быў князь Ц.Ю. Друцкі-Саколінскі.
1577 г. Кароль польскі і вялікі князь літоўскі Стафан Баторый накіраваў аршанскаму старосту Філону Кміце-Чарнабыльскаму акружную каралеўскую грамату, дзе забараняў памежным жыхарам рабіць наезды і рабункі ў межах Маскоўскай дзяржавы.
1577 г., 31 жніўня Стафан Баторый зацвердзіў пастановы сходу гараджан і правы Оршы на самакіраванне. Аршанцы дабіліся права мець у горадзе гасціны двор і васкабойню, а даходы з іх пускаць на “потребы местские”.
1578 г. Аршанскім падстаростам (намеснікам старосты) быў Васіль Цяпінскі (Амельяновіч). Васіль Мікалаевіч Цяпінскі (Амельяновіч) нарадзіўся каля 1540 г. у Полацкім павеце. Быў на вайсковай і грамадзянскай службе. Актыўна займаўся перакладчыцкай, пісьменніцкай і выдавецкай дзейнасцю. У 1570-я гг. заснаваў на свае сродкі друкарню. Памёр у 1603 г.(?).
