Времена изменяются, изменяются и некоторые названия. Наша страна с обретением независимости, стала называться не Белоруссия, что является колониальным названием нашей земли, данным Российской империей, а Беларусь. Изменения постепенно происходят и в других языках. К примеру, шведский писатель Нильс Хоканссон, переведший повесть Василя Быкова "Афганец" на шведский язык, намеренно использовал вместо устаревшего и калькированного названия Vitryssland, которое фактически переводится как "Белая Россия", слово Belarus. Сам швед так объяснил свой сознательный выбор:
Белизна здесь ни к чему. «Vit» - дословный перевод многозначного корня "бел", значения которого в этом контексте на самом деле никто не знает - «белый», «чистый», «свободный» или «западный». Проблема в буквальном и последовательном смешении двух исторических и культурных явлений — России и Руси.
С этим согласен беларусский языковед Винцук Вечорко:
Корань бел- ў слове Беларусь даўно страціў пачатную сэмантыку. І невядома, што за «Русь» маецца на ўвазе. Таму слова Беларусь з гледзішча сучаснае мовы — суцэльны корань, на складнікі ня дзеліцца. Інакш былі б немагчымыя такія спалучэньні ці назвы, як Чырвоная Беларусь. І калі ў расейскай мове назва Беларусь, як назвы бальшыні іншых краінаў/дзяржаваў сьвету, трактуецца як суцэльны корань, то літара А не пярэчыць ніякім правілам расейскае мовы — ні правапісным, ні вымаўленчым.
З аднаго боку, яно зьвязанае з адроджаным пачуцьцём нацыянальнае годнасьці раней паняволеных народаў. З канца 1980-х, падчас развалу савецкай імпэрыі ў Расеі былі праявы своеасаблівай тапанімічнай кампэнсацыі ранейшага моўнага ўціску. Нейкі час там пісалі Алматы, Ашгабат, Кишинэу, Таллинн, Кыргызстан, Молдова, Беларусь.
З другога боку, у Расеі нарастаў супраціў гэтай зьяве (і рос сантымэнт да імпэрскае — расейскае і савецкае — мінуўшчыны). У 1995 г. выйшла распараджэньне адміністрацыі расейскага прэзыдэнта вярнуцца да ранейшых напісаньняў Алма-Ата, Ашхабад, Кишинёв, Таллин, Киргизия, Молдавия, Белоруссия, - пишет Вечорко в большом материале на "Радыё Свабода".
Таксама ён адзначае:
Беларускія тапанімісты настойваюць на тым, што назва Беларусь павінна не перакладацца, а перадавацца палітарна на іншыя мовы. Старшыня нацыянальнай тапанімічнай камісіі Акадэміі навук, а цяпер і дырэктар Інстытуту мовазнаўства Ігар Капылоў нагадвае, што гэты прынцып "...зацьверджаны Групай экспэртаў у геаграфічных назвах пры Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў. Распрацаваныя рэкамэндацыі, назва на іншай мове не павінна скажаць арыгінальную. У афіцыйных ды іншых тэкстах на расейскай мове цалкам правамерна пісаць Беларусь".
І адсюль для расейскае мовы вынікае наступнае: БелАрус, белАруска. Калі назва дзяржавы па-расейску — Беларусь, то і назва дзяржаватворчай нацыянальнасьці — беларус, беларуска — мае пісацца праз А.
Усё ж беларуССкий
А колькі літараў С пісаць? Можа адну — «беларуский»? Гэтак радыкальна робяць, пішучы па-расейску, нямала беларусаў. Але мы ж дамовіліся выконваць правілы. Прыметнік утвараецца паводле мадэлі расейскае мовы: корань беларус- + суфікс -ск-. На такую мадэль ёсьць правіла:
Двойное н и двойное с пишутся при сочетании корня и суффикса, если корень кончается, а суффикс начинается согласной н или с: ...с суффиксом -ск-, например: котласский (Котлас), арзамасский (Арзамас), русский (Русь), но: тартуский (Тарту)...
(§ 60 дзейных «Правил русской орфографии и пунктуации»)
Таму — беларусский. Два С. Паводле ўнівэрсальнага правіла расейскага правапісу.
Наш ресурс не первый информационный сайт страны, начавший писать "белАрусский", "белАрус" и "белАруска". Ранее, к примеру, так же стал писать известный сайт kyky.org. Это написание пока отличается от того, что предлагается в школьных правилах по изучению русского языка в Беларуси, однако мы надеемся, что вскоре Министерство образования Беларуси примет за основу логичное написание нашей страны и национальности на русском языке, который на данный момент является вторым государственным в стране.
