Адно з пахаванняў на Кабыляцкай гары было выяўлена і даследвана яшчэ ў 1982 годзе. Адмысловая камісія створаная выканкамам тады прызнала, што 52 чалавекі знойдзеныя ў выпадкова адкрыўшыйся магіле - ахвяры НКУС. На доўгі час акт даследвання Кабылякоў быў схаваны ад шырокай грамадскасці. Толькі ў канцы 80-х калі тэма рэпрэсіяў загучала, копія акта з'явілася на публіцы. Пры гэтым больш шуму нарабіла адкрыццё Курапатаў і ў цяне Мінскага могільніка Кабылякі не сталі настолькі ж вядомыя. Упершыню 27 кастрычніка сюды прыехаў высокі дыпламат з суседняй Польшы. Гэта выклікала розгалас як у беларускіх СМІ, так і ў суседніх краінах.
Так, адразу некалькі польскіх СМІ апублікавалі інфармацыю пра візіт першага дарадцы амбасадара Польшы ў Беларусі (па-сутнасці намеснік амбасадара) Марціна Вайцехоўскага на Кабыляцкую гару, дзе ён прысутнічаў пры адкрыцці невялікага помніку палякам расстраляным тут. Так беларускамоўнае польскае "Радыё Рацыя", якое транслюецца ў Беластоцкім ваяводстве і Гродненскай вобласці Беларусі апублікавала вялікі фотарэпартаж з адкрыцця помніка. Фотарэпартаж "Радыё Рацыя" можна паглядзець тут.
Вялікі артыкул пра Кабылякі выйшаў і ў эфіры Polskie Radio 24. У артыкуле знайшлося месца для кароткіх інтэрв'ю з Ігарам Станкевічам - каардынатарам ініцыятывы "Кабылякі. Расстраляныя ў Оршы", якая апякуецца помнікам і для грамадскага актывіста Ігара Казмерчака, які распавёў гісторыю адкрыцця і даследвання Кабыляцкіх пахаванняў. Выступілі ў эфіры радыё і родзічы ахвяраў рэпрэсій, якія ў гэты дзень таксама сабраліся каля помніку. Цалкам прачытаць артыкул можна тут.
Відавочна, што пра адкрыццё помніка пісалі і іншыя польскія СМІ, бо яшчэ ў пачатку месяца некалькі польскіх выданняў распавялі пра апублікаваны ініцыятывай "Кабылякі. Расстраляныя ў Оршы" спіс расстраляных. Паводле гэтага спісу ў Оршы ў часы сталінскіх рэпрэсій былі расстраляныя больш за 1750 чалавек з якіх былі прадстаўнікі розных нацыянальнасцяў. Пасля беларусаў - а нашых у спісе найбольш - на другім месцы па колькасці - палякі. Іх было забіта больш за 500 чалавек. Менавіта гэтая інфармацыя і ўразіла як чытачоў гэтых СМІ, так і польскіх дыпламатаў. Прыклад такога артыкула з выдання Niezalezna можна пачытаць тут.
На дзіва, на адкрыццё помніка і візіт дыпламата адрэагавала і, як мінімум, адно расейскае выданне. Гэта адыёзны прапагандысцкі сайт інфармацыйнай агенцыі Regnum. Стыль расейскай публікацыі яўна прапагандысцкі і мае на мэце ачарніць падзею. У першым жа сказе артыкула напісана словазлучэнне "возле памятника жертвам так называемых "сталинских" репрессий". Чаму "так называемых", бо аўтар артыкула ў перадапошім абзацы гаворыць "вполне возможно, что эти люди были расстреляны нацистами во время оккупации". Хаця ў кароткім артыкуле ёсць і іншыя каверканні фактаў. Напрыклад, што "Во время "перестройки" общество "Мемориал" объявило их (знойдзеных расстраляных) жертвами сталинских репрессий". Насамрэч прызнала іх ахвярамі сталінскіх рэпрэсій дзяржаўная камісія складзеная ў тым ліку з сяброў камуністычнай партыі, старшыні таварыства аховы помнікаў і следчых органаў і адбылося гэта яшчэ ў 1982 годзе - задоўга да перабудовы. Цалкам прачытаць гэты артыкул можна тут.
