Лабараторыя Стакгольма ў якасці кантролю дасылае ў аршанскую папраўчую калонію № 12 штамы мікрабактэрый сухотаў. І ўжо чатыры гады беларускія спецыялісты даюць вынік пераправеркі са 100% эфектыўнасцю. Газета "СБ" наведала аршанскую папраўчую калонію № 12, пры якой існуе адзіная ў Беларусі туббальніца для зняволеных і зрабіла адтуль рэпартаж.
- Адрозненні гэтай калоніі ад іншых, акрамя лячэбнага працэсу, у тым, што распарадкам дня прадугледжаны ціхі час, больш каларыйнае харчаванне, дадатковыя прадуктовыя пасылкі і іншае. У палатах - ад двух да шасці ложка-месцаў, - уводзіць у курс справы начальнік ВК-12 Ігар Ракаў. Палкоўнік Унутранай службы распавёў, што ў шпіталь пры Аршанскай калоніі асуджаных з падазрэннем на сухоты прывозяць з усіх установаў крымінальна-выканаўчай сістэмы. Сярэдні ўзрост тых, хто паступае - 30-40 гадоў. Тэрміны ў іх розныя: ад мінімальнага да пажыццёвага зняволення, а таму і ўтрымліваюцца пацыенты не только па ступені цяжкасці захворванні, але і паводле цяжкасці здзейсненага злачынства.
Сучасныя метады дыягностыкі, абсталяванне дазваляюць абследаваць паступіўшых досыць хутка, за 7-10 дзён. Пры выяўленні сухотаў чалавека вызначаюць у профільнае аддзяленне: для лячэння лекава-адчувальных сухотаў, з множнай або шырокай устойлівасцю. У спрэчных выпадках звяртаюцца па дапамогу грамадзянскай медыцыны. Дарэчы, нядаўна, што паказальна, у "дванадцатцы" з дапамогай санавіяцыі дастаўлялі таракальнага хірурга: патрабавалася неадкладная дапамога пажыццёваму вязню.
Часова выконваючы абавязкі начальніка шпіталя ВК-12 Сяргей Вашчылаў не хавае, што сухоты з'яўляюцца адным з асноўных клопатаў пенітэнцыярнай медыцыны: "У канцы 1990-х - пачатку 2000-х у краіне была эпідэмія сухотаў, і нашы ўстановы - не выключэнне. Аднак цяпер сітуацыя зламаная. Калі ў 1998-м у МЛС захворванне дасягала 1.658 чалавек на 100 тысяч насельніцтва, то зараз усяго 133 чалавекі. Гэта значыць, захворванне знізілася больш чым у 10 разоў. Я служу тут з 2000 года і добра памятаю часы, калі ў палатах стацыянара - па 20-30 чалавек, ложкі ў два ярусы, нагрузка на лекара ў 3-4 разы вышэй за норму. Цяпер усё адпавядае нарматывам. Цяпер мы можам падзяляць хворых і камплектаваць палаты па бацылярнасці, адчувальнасці да прэпаратаў, пазбягаючы цеснаты пацыентаў.
Часам чуем папрокі: маўляў, у вас там усюды волкасць, халодна. Адкажу так: падобнага няма ўжо даўно. Усе устаноўленыя нарматывы строга выконваюцца і кантралююцца".
У мінулым годзе 62 асуджаных менавіта ў ПК-12 упершыню даведаліся, што хворыя. "Пярвічнікі" звычайна адчувальныя да прэпаратаў. Дарэчы, самы сціплы, васьмімесячны курс лячэння для лёгкай формы ў сярэднім на аднаго пацыента абыходзіцца ў 238 рублёў. Чым цяжэй хвароба, тым даражэй прэпараты. Вядома, рызыка рэцыдыву высокая ў тых, хто мае па 3-5 судзімасцяў: саслаблены імунітэт плюс спадарожныя наркаманія, алкагалізм, курэнне, гепатыт С... Дык вось, калі ўзяць самую цяжкую форму захворвання - шырокую лекавую ўстойлівасць, то лячэнне аднаго чалавека каштуе каля 100 руб. штодня. Доўжыцца яно два гады.
... У працэдурным кабінеце, куды па чарзе заходзяць па лекі пацыенты, бяру з паліцы лінезалід. На скрынцы цана: 824 рублі, гэта за 20 таблетак. Зрэшты, усе прэпараты сучасныя і эфектыўныя, а таму дарагія.
Віталь Ш. атрымлівае сваю сутачную норму таблетак. Медсястра глядзіць, каб выпіў усё да адзінай. Схітраваць, схаваўшы іх за шчакой, ня выйдзе. Ш., праглынуўшы порцыю, кажа: "Прыёмы не прапускаю, таму іду на папраўку. На свабодзе я не змог бы аплаціць такое дарагое лячэнне. Тут яно бясплатнае". За дзень пацыенты прымаюць у сярэднім 25 таблетак, не лічачы уколаў і кропельніц.
Па-за сваімі палатамі хворыя ходзяць у масках. У небяспечных зонах ў рэспіратарах працуюць і супрацоўнікі бальніцы - іх тут 139. Паўсюль ультрафіялетавыя лямпы, сістэма вентыляцыі, а таксама адміністрацыйны кантроль. І калі выконваць ўсе вызначаныя правілы, рызыка заражэння зводзіцца да мінімуму.
... Рэнтгенкабінет. Хворыя прымаюцца выключна ў масках. Лекар-рэнтгенолаг Уладзімір Хітроў: "Робім тамаграфію лёгкіх, рэнтгенаскапію. Усе здымкі - у электронным выглядзе, захоўваюцца ў кампутарнай базе. Выявы можна павялічыць, паглядзець, скажам так, лёгкае ў разрэзе". На экране - здымак з 12-сантыметровай "дзіркай" на лёгкім. Гэта значыць, што лячэнне будзе не менш за два гады. Дарэчы, такіх кабінетаў у шпіталі два.
У баклабараторыі Галіна Яскевіч, урач-бактэрыёлаг, адкрывае запоўнены прабіркамі аналізатар Bactec: "Апарат дазваляе вызначыць мікабактэрыі ў клінічных узорах і выканаць тэст на адчувальнасць да супрацьсухотных прэпаратаў. Вынік будзе гатовы праз 42 дні - гэта экспрэс-метад. Таксама ёсць у нас тэст-сістэмы Hain для малекулярна-генетычнай дыягностыкі мікабактэрый". Сучасная тэхніка маецца і ў іншых кабінетах.
Заходзім у аддзяленне з таблічкай "Зона высокай рызыкі". У адной палаце - двое асуджаных, абодва ў масках (каб не заразіць нас). Мікалай тут пяты год. Валодзя прыехаў нядаўна, але ў яго другая судзімасць і рэцыдыў па сухотах. "Кормяць, - кажуць, - добра. Лечаць таксама. П'ём таблеткі, вітаміны, робім ўколы і кропельніцы". У другой палаце людзей больш, палову прывезлі з СІЗА. "А ў мяне і на волі была сур'ёзная форма сухотаў, у Гомельскай бальніцы ляжаў, - паведаміў мне Генадзь. - Так што магу параўнаць медабслугоўванне. Тут і вітамінаў больш, і дыетычнае харчаванне - малако, мяса, сокі... Урачы ўважлівыя, усе карэктна".
Вылечаных змяшчаюць у дыспансернае аддзяленне, нейкі час назіраюць і з рэкамендацыямі адпраўляюць у ранейшую калонію. Некаторыя асуджаныя назад не спяшаюцца: хітруюць, але гэта спыняецца хутка. Яшчэ даводзяць сябе да крайняга стану дзеля групы інваліднасці і магчымай амністыі, часцяком асуджаючы сябе на смерць.
Дарэчы, парушальнікі ўнутранага распарадку тут таксама маюцца. Такіх на час змяшчаюць у спецпалаты. Праўда, лячэнне пры гэтым не спыняецца.
Пацікавілася я і планамі ПК. Начальнік калоніі доўга казаць не стаў, а для прыкладу правёў на паверх, дзе дзякуючы сродкам Глабальнага фонду ПРААН ўжо да канца лета з'явяцца абсалютна новыя ўтульныя палаты для 2-3 чалавек, працэдурны кабінет, пакой забору макроты і іншае.
