18:00

+12

6 м/с

981 гПа

21:00

+9

3 м/с

984 гПа

00:00

+6

3 м/с

986 гПа

03:00

+5

3 м/с

988 гПа

06:00

+5

3 м/с

988 гПа

Орша, Культура

У глыбіню стагоддзяў (фота)

27.02.2019 09:31

3683 прагляду, 0 каментароў

Працяг артыкула Віктара Лютынскага "Шведы ў гісторыі і культуры Оршы"

Уступная частка тут. Крыху пра Швецыю і шведаў тут.

Як вядома яшчэ са школьнай лавы, сама назва нашай першай дзяржавы Русь варажскага паходжання (дагэтуль тэрмін “Русь” выкарыстоўваецца для пазначэння Швецыі ў фінскай і эстонскай мовах). У шведскіх крыніцах краіна Русь атрымала ўласную назву “Гардарыка” – краіна ўмацаваных гарадкоў. Аднім з цэнтраў яе быў Полацк.

На малюнку: Шлях “варагаў у грэкі”

Як раз праз нашы землі прайшоў славуты гандлёвы шлях “з варагаў у грэкі”. Мэтай жа падарожжаў варагаў-купцоў быў Канстанцінопаль – найбуйнейшы цэнтр тагачаснага свету, сталіца магутнай Візантыі. Галоўным аб’ектам гандлю шведаў былі рабы, якіх абменьвалі на серабро. Невыпадкова скарбы куфіцкіх дырхемаў (сярэбраных манет, якія чаканіліся на Блізкім Усходзе ў ХІ-Х стагоддзях) былі знойдзены на ўзбярэжжах Дзвіны і Дняпра, на тэрыторыі Аршаншчыны ды суседніх Дубровенскага, Сенненскага, Талачынскага і Лёзненскага раёнаў.

“Паступова, на працягу стагодзьдзяў, – зазначае Андрэй Катлярчук, – скандынаўская палітычная эліта асыміліравалася ў славянскім асяродзьдзі. Тутэйшыя абшары, населеныя ўсходнімі славянамі, атрымалі назву Русь і вызналі праваслаўе. Вынікам стаў своеасаблівы скандынаўска-славянскі сымбіёз. Этнолягі даўно заўважылі, што ў адрозьненьне ад звычайных палітонімаў (этнонімаў), палітонім “рускі” адказвае на пытаньне “чый”, але не на пытаньне “хто” (паляк, немец і г.д.). Таму ўсходнеславянскія этнасы лічыліся ў сярэднявеччы “рускімі” (арфаграфія арыгінала –В.Л.).

На малюнку: Рагвалод Полацкі. Рагнеда. Манета Рэспублікі Беларусь.

Першая гістарычная дзяржава на беларускіх землях – Полацкае княства – было створана вікінгам Рангвальдам (Рагвалодам). Ён і паклаў пачатак дынастыі полацкіх князёў. Як мяркуюць гісторыкі, для забеспячэння кантролю і абароны Полацкае княства заснавала ў ХІ стагоддзі шэраг невялікіх гарадзішчаў-умацаванняў. Сярод іх ва ўсходнім накірунку была і Орша. Менавіта з дзейнасцю аднаго з нашчадкаў Рагвалода полацкага князя Усяслава Чарадзея (1041-1101) звязана першае ўпамінанне нашага горада (1067 год) на старонках летапісу “Аповесць мінулых гадоў”.

Пра шведскі ўплыў на культуру месцічаў сведчаць і знаходкі археолагамі, у тым ліку на Аршаншчыне, рэчаў скандынаўскага паходжання, а таксама прывазных з Кіева, Візантыі, арабскага свету.

Вызначаюць вучоныя і шматлікія лексічныя запазычанні са шведскай мовы. Пералічым толькі беларускія словы з гандлёва-рэчавай сферы: бязмен, вандраваць, гандаль, госць, дрот, скрыня, торг і іншыя.

Такім чынам скандынаўскі або старашведскі этнакультурны ўплыў на землі Беларусі быў вельмі моцны. Спазналі яго і нашы продкі.

Працяг тут.

Падпішыся на навіны!

Падпішыся на навіны Оршы і рэгіёну і будзь першым, хто даведаецца самае важнае і цікавае

Обсуждение новости: У глыбіню стагоддзяў (фота)

Працяг артыкула Віктара Лютынскага "Шведы ў гісторыі і культуры Оршы"

нет комментариев

станьте первым, кто начнёт обсужение

стать первым!

в соотеветсвии с действущим законодательством Республики Беларусь

комментарии могут оставлять только зарегистрированные пользователи

войти на сайт

ORSHA.EU - Оршанский региональный портал

При цитировании информации активная гиперссылка на orsha.eu обязательна. Использование материалов orsha.eu в коммерческих целях без письменного разрешения редакции не допускается

Если у Вас возникли вопросы по работе портала, есть пожелания и предложения или хотите прислать интересную новость - пишите на наш адрес электронной почты [email protected]

Пользовательское соглашение